دو سال از عرضه پلتفرم مادربردهای AMD AM5 و مادربردهای سری 600 می‌گذرد. از زمان عرضه، این پلتفرم شاهد معرفی پردازنده‌هایی در خانواده‌های Ryzen 7000، Ryzen 8000 و Ryzen 9000 بوده است. در حالی که مادربردهای سری 600 ویژگی‌های فوق‌العاده‌ای ارائه می‌دهند و با پردازنده‌های جدید Zen 5 سازگار هستند، اما تولیدکنندگان مادربرد همواره به دنبال ارتقاء تجربه کاربری با فناوری‌های جدید هستند؛ به همین دلیل، AMD سری چیپست جدیدی به نام سری 800 را معرفی کرده است که در مادربرد Colorful CVN X870 ARK Frozen V14 شاهد آن هستیم.
اکنون AMD چیپستهای سری X870 و B850 را برای مادربردهای AM5 سطح بالا و میان‌رده عرضه کرده است. این دو چیپست طراحی‌ها و ویژگی‌های کاملاً جدیدی ارائه می‌دهند که بدون شک کاربران جدید AMD و دارندگان قدیمی AM4 را ترغیب به ارتقاء سیستم خواهند کرد.
ما مجموعه‌ای از مادربردها را از تولیدکنندگان مختلف دریافت کرده‌ایم و در این بررسی به بررسی یکی از مدل‌های جدید یعنی مادربرد Colorful CVN X870 ARK Frozen V14 می‌پردازیم که یک مادربرد میان‌رده با قیمت حدودی 250 دلار آمریکا است.
پلتفرم AMD AM5 در مادربرد Colorful CVN X870 ARK Frozen V14
پلتفرم AM4 طولانی‌ترین پلتفرم مدرن AMD بوده که اولین‌بار در سال 2017 معرفی شد و در سال 2024 همچنان فعال است. این شرکت اخیراً پردازنده‌های جدیدی برای این پلتفرم معرفی کرده و به نظر می‌رسد تا سال 2025 نیز ادامه خواهد داشت.
AMD اکنون نسل دوم پلتفرم AM5 را با خانواده چیپستهای سری 800 عرضه کرده است. این سری در ابتدا چیپستهای X870E و X870 را برای کاربران حرفه‌ای هدف قرار می‌دهد. این چیپ‌ست‌ها با پشتیبانی بهتر از ویژگی‌ها، حافظه I/O، و قابلیت‌های اورکلاک بیشتر برای پردازنده‌های Ryzen، از جمله خانواده Zen 5 با نام Granite Ridge و نسل‌های بعدی، طراحی شده‌اند.
برخی از قابلیت‌هایی که در مادربردهای X870E و مادربرد Colorful CVN X870 ARK Frozen V14 ارتقاء یافته‌اند شامل موارد زیر است:
- پشتیبانی استاندارد از USB 4.0 در تمام مادربردهای X870/X870E
- پشتیبانی از PCIe Gen5 برای کارت گرافیک و حافظه NVMe در تمام مادربردهای X870/X870E
- پشتیبانی از فرکانس‌های بالاتر حافظه EXPO در این مادربردها
AMD همچنین اعلام کرده که الگوریتم‌های جدید PBO و CO با پردازنده‌های Ryzen 9000 معرفی خواهد شد و مادربردهای جدید به‌صورت پیش‌فرض از آن‌ها پشتیبانی می‌کنند. علاوه بر مادربردهای X870E و X870، چیپستهای B850 و B840 نیز معرفی خواهند شد که بازار میان‌رده را هدف قرار می‌دهند. ساختار خانواده چیپستهای AMD به صورت زیر است:
- X870E (با 21×2 Promontory)
- X870 (با 21×1 Promontory)
- B650 (با 21×1 Promontory)
- B840 (با 19×1 Promontory)
در این بین، X870E از دو Promontory 21 دای استفاده می‌کند و از USB4 و PCIe Gen5 برای گرافیک و SSD پشتیبانی می‌کند. مادربرد Colorful CVN X870 ARK Frozen V14 معمولی تنها از یک دای استفاده می‌کند اما ویژگی‌های مشابهی دارد، البته با تعداد خطوط (lanes) کمتر.
ویژگی‌ها و مشخصات چیپستهای AMD
|
مشخصه |
X870E | X870 | X670E/X670 | B650E/B650 | A620 |
|
پشتیبانی CrossfireX/SLI |
CrossfireX دوطرفه | CrossfireX دوطرفه | CrossfireX دوطرفه | CrossfireX دوطرفه |
ندارد |
|
لین‌های CPU (قابل استفاده) |
۲۴ خط Gen5 (با Ryzen 7000 و بالاتر) | ۲۴ خط Gen5 (با Ryzen 7000 و بالاتر) | ۲۴ خط Gen5 (با Ryzen 7000 و بالاتر) | ۲۴ خط Gen5 (با Ryzen 7000 و بالاتر)
۲۴ خط Gen4 برای B650 |
۲۴ خط Gen4 (با Ryzen 7000 و بالاتر) |
|
لین‌های PCH (قابل استفاده) |
۸ خط Gen4
۱۲ خط Gen3 |
۴ خط Gen4
۸ خط Gen3 |
۱۲ خط Gen4
۸ خط Gen3 |
۸ خط Gen4
۴ خط Gen3 |
۸ خط Gen3 |
|
USB4 |
استاندارد | استاندارد | اختیاری | اختیاری |
اختیاری |
|
USB 3.1/3.2 Gen2 |
2 | 1 | 2 | 1 |
0 |
|
USB 3.1/3.2 Gen1 |
12 | 6 | 12 | 6 |
2 |
|
USB 2.0 |
8 | 8 | 8 | 6 |
6 |
|
پورت SATA 6Gb/s |
8 | 8 | 8 | 4 |
4 |
|
شکاف‌های حافظه DDR5 |
4 | 4 | 4 | 4 |
4 |
|
پشتیبانی از DDR4 |
ندارد | ندارد | ندارد | ندارد |
ندارد |
|
پشتیبانی از اورکلاک |
دارد | دارد | دارد | دارد |
ندارد |
|
XFR2 پیشرفته |
دارد | دارد | دارد | دارد |
ندارد |
|
Precision Boost Overdrive |
دارد | دارد | دارد | دارد |
ندارد |
|
پشتیبانی از NVMe |
دارد (Gen5.0) | دارد (Gen5.0) | دارد (Gen5.0) | دارد (Gen5.0) |
ندارد |
| فرم فاکتور | ATX/ITX | ATX/mATX/ITX | ATX/mATX/ITX | ATX/mATX/ITX |
mATX/ITX |
این مادربردها از جمله مادربرد Colorful CVN X870 ARK Frozen V14 به‌صورت پیش‌فرض از حافظه‌های DDR5 با سرعت 5600MT/s پشتیبانی می‌کنند و برخی از مدل‌های پیشرفته‌تر که در تیرماه عرضه خواهند شد، به نرخ انتقالی بیش از 8000MT/s نیز دست می‌یابند.
مادربردهای B850 نیز از دای Promontory 21 استفاده می‌کنند اما بدون پشتیبانی بومی از USB4. این مدل‌ها از PCIe Gen5 برای گرافیک پشتیبانی می‌کنند، اما پشتیبانی از Gen5 M.2 اختیاری است. در طرف دیگر، مادربردهای B840 از دای قدیمی‌تر Promontory 19 استفاده می‌کنند که فقط از PCIe Gen4 برای گرافیک و SSD پشتیبانی می‌کند، قابلیت اورکلاک CPU را ندارد و تنها از اورکلاک حافظه پشتیبانی می‌کند. این مادربردها بسیار اقتصادی خواهند بود و با گزینه‌های زیر 200 دلار اینتل رقابت خواهند کرد.
AMD همچنین سری A620/A620A را برای سطح ورودی حفظ کرده و قصد دارد قیمت آن‌ها را کاهش دهد تا گزینه‌های جذاب‌تری برای سازندگان سیستم و مشتریان فراهم آورد.
مقایسه چیپستهای AMD AM5
| نام چیپست | لین‌های PCIe (از چیپست) | حداکثر پشتیبانی USB | پشتیبانی از اورکلاک | پیکربندی گرافیکی |
| X870E | Gen5 (برای GPU و NVMe) | USB4 | پردازنده + حافظه | ۱×۱۶، ۲×۸ |
| X670E | Gen5 (برای GPU و NVMe) | USB 3.2 (سرعت ۲۰ گیگابیت بر ثانیه)USB4 (اختیاری) | پردازنده + حافظه | ۱×۱۶، ۲×۸ |
| X870 | Gen5 (برای GPU و NVMe) | USB4 | پردازنده + حافظه | ۱×۱۶، ۲×۸ |
| X670 | Gen5 (برای NVMe)Gen4 (برای GPU) | USB 3.2 (سرعت ۲۰ گیگابیت بر ثانیه)USB4 (اختیاری) | پردازنده + حافظه | ۱×۱۶، ۲×۸ |
| B850 | Gen5 (برای NVMe / GPU اختیاری)Gen4 (برای GPU) | USB 3.2 (سرعت ۲۰ گیگابیت بر ثانیه) | پردازنده + حافظه | ۱×۱۶، ۲×۸ |
| B650E | Gen5 (برای NVMe و GPU) | USB 3.2 (سرعت ۲۰ گیگابیت بر ثانیه)USB4 (اختیاری) | پردازنده + حافظه | ۱×۱۶، ۲×۸ |
| B650 | Gen5 (برای NVMe)Gen4 (برای GPU) | USB 3.2 (سرعت ۲۰ گیگابیت بر ثانیه)USB4 (اختیاری) | پردازنده + حافظه | ۱×۱۶، ۲×۸ |
| B840 | Gen3 (برای NVMe و GPU) | USB 3.2 (سرعت ۱۰ گیگابیت بر ثانیه) | فقط حافظه | ۱×۱۶ |
| A620 | Gen4 (برای NVMe و GPU) | USB 3.2 (سرعت ۱۰ گیگابیت بر ثانیه)USB4 (اختیاری) | فقط حافظه | ۱×۱۶ |
دوام سوکت LGA 1718 چقدر خواهد بود؟
همان‌طور که گفته شد، دوران AM4 به پایان رسیده و اکنون نوبت به سوکت AM5 رسیده است. این سوکت جدید از طراحی PGA (پین در مادربرد) به LGA (پین در پردازنده) تغییر یافته است. سوکت LGA 1718 تعداد بیشتری اتصال به پردازنده ارائه می‌دهد و امکان ارتباطات گسترده‌تر با مادربرد و پشتیبانی از ویژگی‌های جدید این پلتفرم را فراهم می‌سازد.
در مورد طول عمر، AMD متعهد شده است که حداقل تا سال 2027 از سوکت AM5 پشتیبانی کند. تجربه AM4 گواهی بر پشتیبانی بلندمدت AMD از کاربرانش است و با وجود محدودیت‌های اولیه، شرکت و شرکای آن موفق به ایجاد سازگاری میان مادربردها و پردازنده‌های قدیمی و جدید شدند. پلتفرم AM4 همچنان یکی از پرفروش‌ترین پلتفرم‌های Ryzen است، اما با عرضه مادربردهای مقرون‌به‌صرفه و غنی از امکانات برای سوکت AM5، مانند سری 800 و مادربرد Colorful CVN X870 ARK Frozen V14، این وضعیت تغییر خواهد کرد.
سازگاری خنک‌کننده‌ها با سوکت AM5
پردازنده‌های AMD سری Ryzen 7000، 8000 و 9000 از طراحی مربعی (۴۵ در ۴۵ میلی‌متر) برخوردارند و یک حرارت‌گیر مجتمع (IHS) بزرگ دارند. ابعاد این پردازنده‌ها مشابه نسل قبلی هستند و کناره‌های آن‌ها به‌طور کامل بسته شده، بنابراین هنگام استفاده از خمیر حرارتی، داخل IHS پر نخواهد شد. به همین دلیل، خنک‌کننده‌های فعلی کاملاً با پردازنده‌های جدید در مادربرد Colorful CVN X870 ARK Frozen V14 سازگار خواهند بود.
نظرات کاربران