راهنمای خرید حافظه SSD

اگر قصد خرید حافظه SSD دارید، پیشنهاد می کنیم تا آخر مقاله راهنمای خرید حافظه SSD با ما همراه باشید تا با بررسی فاکتورهای مهم و تأثیرگذار، بتوانید بهترین و مناسب ترین انتخاب را داشته باشید. در راهنمای خرید حافظه SSD ابتدا به تعریف SSD ها می‌پردازیم؛ سپس، مدل های مختلف آن را بررسی کرده و ویژگی ها و تفاوت های آنها را بیان می‌کنیم تا بتوانید بهترین و مناسب ترین SSD را انتخاب و خریداری کنید.   حافظه های SSD، جدیدترین ابزارهای ذخیره سازی اطلاعات در کامپیوترها و لپ تاپ های امروزی هستند که در مدل ها و ظرفیت های گوناگون تولید و عرضه می شوند. SSD ها، به خاطر سرعت بسیار بیشتری که نسبت به HDD ها دارند، گزینه های بسیار مناسبی برای افزایش سرعت و عملکرد کامپیوترها و لپ تاپ ها هستند.

معرفی حافظه SSD

SSD، مخفف Solid State Drive است که سرعت خواندن و نوشتن اطلاعات آن، بسیار بالاتر از HDD ها می باشد. SSD ها، بر پایه حافظه های فلش طراحی شده اند و عملکردی مشابه با مموری گوشی های موبایل دارند. SSD ها بر خلاف هارددیسک ها، عملکردی کاملاً غیرمکانیکی دارند و اطلاعات را مستقیماً در چیپ‌ ها ذخیره می‌ کند. SSD ها، نوعی حافظه برای ذخیره سازی اطلاعات هستند که معمولاً با عنوان هاردهای SSD نیز شناخته می شوند که به کار بردن اصطلاح هارد برای این نوع حافظه ها اشتباه است. استفاده از حافظه های SSD، سرعت انجام کار های مختلف را به حداقل می رساند. با نصب سیستم عامل، بازی ها و برنامه های مختلف بر روی SSD، سرعت لود و اجرای آنها به طور چشمگیری بالا می رود و عملکرد کلی سیستم دگرگون می شود. تنها نقطه ضعف SSD ها، قیمت بالایی است که نسبت به HDD دارند ولی، سرعت بالایی که ارائه می دهند، قابل مقایسه با HDD ها نیست و به همین دلیل، ارزش خرید بسیار بالایی دارند و نیاز های مختلفی را جوابگو هستند.

انواع فرم فاکتور حافظه SSD

اولین نکته قابل توجهی که در مقاله راهنمای خرید حافظه SSD به آن می‌پردازیم، انواع فرم فاکتور حافظه SSD است. فرم فاکتور حافظه SSD ، نوع، ظاهر و اندازه SSD را مشخص می کند و انتخاب SSD با فرم فاکتور مناسب، بستگی به مادربرد لپ تاپ یا کامپیوتر و نوع SSD قابل پشتیبانی توسط آنها دارد. امروزه، مدل های ۲.۵ اینچی SATA و M.2 PCIe و M.2 SATA، سه فرم فاکتور مرسوم SSD ها هستند که هرکدام ویژگی هایی دارند و می توانند سرعت های مختلفی را ارائه دهند. امروزه، محبوب ترین و متداول ترین نوع SSD، مدل‌ ۲.۵ اینچی SATA است که توسط اکثر کامپیوترها و لپ تاپ ها پشتیبانی می شود.

راهنمای خرید مادربرد به شما کمک می‌کند تا بدانید مادربرد شما از چه فرم فاکتوری پشتیبانی می‌کند.

SSD های ۲.۵ اینچی SATA

این نوع SSD ها، از جمله محبوب ترین و پرفروش ترین SSD های بازار هستند که قیمت کمتری نسبت به سایر SSD های هم ظرفیت با فرم فاکتورهای دیگر دارند. اس اس دی های ۲.۵ اینچی امروزی، از رابط اتصال SATA 3 برای انتقال اطلاعات استفاده می کنند. رابط SATA 3 قادر است اطلاعات را حداکثر با سرعت ۶ گیگابیت بر ثانیه انتقال دهد و استفاده از این رابط در SSD ها، سرعت بسیار بالایی را برای آنها به ارمغان می آورد.

SSD های M.2 PCIe

با پیشرفت تکنولوژی چیپ های NAND به کار رفته در SSD ها و سریع تر شدن آنها، رابط های SATA 3 جوابگوی سرعت بالای انتقال اطلاعات چیپ های جدید نیستند و محدودیت هایی دارند. پروتکل NVMe که انقلابی جدید برای دست یابی به سرعت های بالاتر در حافظه های فلش به حساب می آید، امکان استفاده از درگاه های پر سرعت نظیر PCIe یا همان PCI Express را ممکن کرده است.

درگاه PCIe، شامل نسل های مختلفی است که هر نسل آن، حداکثر سرعت قابل انتقال را مشخص می کند. امروزه، از درگاه های PCIe نسل سوم و چهارم در کامپیوتر ها و لپ تاپ ها استفاده می شود و اکثر SSD های M.2 PCIe با آنها سازگار هستند. نرخ سرعت این نوع SSD ها، به صورت ضریبی عددی به همراه X در کنار نسل درگاه PCIe بیان می شود؛ مثلا PCIe Gen3 X4 یا PCIe Gen4 X4

SSD های PCIe امروزی، در سه اندازه ۲۲×۴۰ و ۲۲×۶۰ و ۲۲×۸۰ میلی متر تولید می شوند که مدل های کوچک تر، معمولاً ظرفیت و سرعت کمتری نسبت به مدل های بزرگ تر دارند. مادربردهای کامپیوترهای رو میزی، اکثراً از هر سه مدل پشتیبانی می کنند ولی مادربرد های لپ تاپ ها، معمولاً تنها از یک مدل پشتیبانی می کنند. بنابراین، قبل از خرید این نوع SDD ها برای لپ تاپ خود، حتماً باید از بهره مندی لپ تاپ تان از درگاه PCIe و همچنین سایز قابل پشتیبانی آن اطمینان حاصل کنید.  

SSD های M.2 SATA

این نوع از SSD ها، از نظر ظاهری و ابعاد، مشابه اس اس دی های M.2 PCIe هستند ولی، سرعتی که ارائه می دهند، مشابه SSD های ۲.۵ اینچی SATA می باشد. تنها تفاوت ظاهری که SSD های M.2 SATA با انواع M.2 PCIe دارند، نوع کانکتور آنها می باشد که با یکدیگر متفاوت هستند و به راحتی می توان آنها را تشخیص داد.  

کدام نوع SSD را باید خریداری کرد؟

اگر مادربرد کامپیوتر و یا لپ تاپ تان هم از درگاه SATA و هم از درگاه M.2 PCIe پشتیبانی می کند، بهتر است از SSD های M.2 PCIe استفاده کنید؛ چون سرعت بسیار بالا تری نسبت به مدل های ۲.۵ اینچی SATA دارند. البته، باید توجه داشته باشید که SSD های ۲.۵ اینچی SATA، قیمت کمتری دارند ولی، سرعت بالای مدل های M.2 PCIe، ارزش هزینه کردن دارد. SSD های M.2 SATA و ۲.۵ اینچی SATA، تفاوت چندانی از نظر سرعت با یکدیگر ندارند که برای صرفه جویی در هزینه ها، می توانید از مدل های ۲.۵ اینچی SATA استفاده کنید.

ظرفیت حافظه SSD

یکی دیگر از نکاتی که در مقاله راهنمای خرید حافظه SSD به آن می‌پردازیم ظرفیت حافظه SSD است. حافظه ظرفیت حافظه SSD انواع مختلفی دارد؛ درواقع SSD ها، در مدل ها و ظرفیت های گوناگون تولید و عرضه می شوند و بسته به نیازی که دارید، می توانید مناسب ترین مدل را خریداری کنید. در ادامه، تعدادی از رایج ترین ظرفیت هایی که SSD ها دارند، آورده شده است. انواع حافظه SSD بر اساس ظرفیت به شرح زیر است:

• ۱۲۰ تا ۱۲۸ گیگابایت:

از ارزان ترین SSD های موجود در بازار هستند. سعی کنید تا حد ممکن از خرید SSD هایی با این ظرفیت پرهیز کنید؛ چون پس از نصب ویندوز و برنامه های مورد نیاز، تقریباً کل حافظه آنها پر می شود و دیگر فضایی برای ذخیره سازی اطلاعات شخصی در دسترس نخواهید داشت.

•  ۲۴۰ تا ۲۵۶ گیگابایت:

فضای بیشتری را در اختیار کاربران قرار می دهند که تا حدودی جوابگوی استفاده های مختلف هستند؛ با نصب ویندوز و برنامه های مورد نیاز و همچنین تعدادی بازی محدود، مقداری فضا نیز برای ذخیره فایل های شخصی خواهید داشت.

• ۴۸۰ تا ۵۱۲ گیگابایت:

برای استفاده های شخصی و روزمره بسیار مناسب هستند که قیمت تقریباً مناسبی هم دارند. با تهیه این SSD ها، خیال‌تان از بابت داشتن فضای کافی برای استفاده های مختلف راحت خواهد بود.

•  ۱ ترابایت:

خیال‌تان از بابت داشتن فضای کافی برای نصب بازی ها و برنامه های مختلف و همچنین ذخیره سازی انواع فایل های شخصی، فیلم و سریال و… راحت خواهد بود. باید توجه داشته باشید که این نوع SSD ها، اکثراً قیمت بالایی دارند و ممکن است هزینه زیادی را روی دست تان بگذارند.

سرعت خواندن و نوشتن ترتیبی و تصادفی چیست و چه اهمیتی دارد؟

یکی از فاکتورهای مهم در سنجش قدرت و عملکرد SSD ها، بررسی عملکرد ترتیبی و تصادفی آنها می باشد. عملکرد ترتیبی، بیان می کند که SSD مورد نظر، با چه سرعتی می تواند اطلاعات مختلف را ذخیره (نوشتن) و یا پردازش کند (خواندن). هر چه مقدار این دو پارامتر بیشتر باشد، SSD مورد نظر سرعت بالاتری دارد. همچنین، بحث عملکرد تصادفی مطرح است که مشخص می کند SSD مورد نظر، کار های مختلف و همزمان نظیر نصب برنامه ها و بازی ها (نوشتن) و مشاهده فیلم (خواندن) به صورت همزمان را با چه سرعتی انجام می دهد. بالاتر بودن مقدار این دو پارامتر در SSD ها، نشان دهنده عملکرد و قدرت بالا تر آنها می باشد.

انواع حافظه SSD از نظر دوام و کاربرد

تمام درایوهای SSD از حافظه‌های فلش NAND بهره می‌برند اما این حافظه‌ها یکسان نیستند. ماژول‌های حافظه‌ی NAND به سه دسته‌ ی کلی SLC، MLC و TLC تقسیم می‌شوند که دوام، سرعت و قیمت هر یک از آن ها با یکدیگر متفاوت است. در این قسمت به بررسی انواع حافظه SSD بر اساس فاکتور دوام و کاربرد می‌پردازیم.

SLC: سلول تک سطحی گران ترین، با دوام ترین و سریع ترین SLC ها شامل سلول های یک سطحی است بنابراین در هر سلول فقط یک بیت داده می تواند ذخیره شود. این یعنی که مقدار هر سلول می تواند صفر یا یک  باشد. این نوع از حافظه ی SSD به دلیل تراکم پایین، مقاومت بیشتری نسبت به سایر انواع SSD دارد و همین مقاومت و دوام بالا آن را برای سازمان های صنعتی و برنامه های کاربردی بسیار مهم، مانند سرورها مناسب کرده است.

درست است که تراکم پایین منجر به ایجاد یک مزیت مهم برای SLC ها شده اما از طرف دیگر موجب افزایش قیمت به ازای ذخیره ی هر واحد شده است، به طوری که برای خرید SLC قیمتی بیش از ۳ برابر MLC باید پرداخت. سایر تفاوت های SLC با نمونه های دیگر SSD شامل ۹۰-۱۰۰ هزار چرخه ی نوشتن و پاک کردن به ازای هر سلول، مصرف انرژی کمتر، سرعت بالاتر و قیمت بیشتر است. زمان پاک کردن سلول های آن نیز ۱-۲.۵ میلی ثانیه می باشد.

eMLC: سلول دو سطحی سازمانی عملکرد خوب، با هدف استفاده های سازمانی کارایی eMLC چیزی بین MLC و SLC می باشد؛ یعنی طول عمری کمتر از SLC و بیشتر از MLC دارد به علاوه ی اینکه با تراکم ۲ بیت در هر سلول تراکم بالاتری نسبت به SLC دارد. این نوع SSD با ۲۰-۳۰ هزار چرخه ی نوشتن/ پاک کردن، قیمت و حد تحمل کمتر نسبت به SLC، برای استفاده در سازمان ها با حجم کاری کم وهمچنین افرادی که بیشتر از MLC نیاز به نوشتن روی دیسک دارند مناسب است.

MLC: سلول دو سطحی عملکرد متوسط، NAND با درجه مصرف کننده MLC برای مصرف کننده در تلفن، دوربین و وسایل مشابه استفاده می شود. با توجه به اینکه در هر سلول MLC امکان ذخیره ۲ بیت داده وجود دارد، مقدار هر سلول عددی بین ۰ تا ۳ یا به عبارتی ۴ حالت ممکن می تواند باشد.

قیمت آن ۲ تا ۴ برابر کمتر از SLC و سرعت نوشتن آن نیز پایین تر است. با توجه به افزایش مقادیر در هر سلول میزان خطا نیز ممکن است افزایش یابد، به همین دلیل معمولاً در MLC از تعدادی کد تصحیح خطا در هر بلوک استفاده می شود. ۳-۱۵ هزار چرخه ی نوشتن/پاک کردن در هر سلول، زمان پاک کردن ۲.۵ تا ۳.۵ میلی ثانیه، به علاوه ی تراکم بالاتر منجر به کاهش قیمت تا ۳ برابر کمتر نسبت به SLC شده است. این نوع SSD برای مصرف کننده هایی که نیاز به کاربردهای حساس و به روزرسانی های مکرر ندارند، بسیار مناسب است.

TLC:  سلول سه سطحی عملکرد پایین، پایین ترین قیمت NAND توسط سامسونگ پشتیبانی می شود. قدرت و الزامات تصحیح خطای بالاتر به علاوه ی سطح پوشانندگی بالایی دارد. TLC اغلب در جاهایی که هدف بیشتر خواندن است، استفاده می شود و برای استفاده های معمولی اغلب مورد استفاده قرار نمی گیرد. TLC با ۱۰۰۰ تا ۵۰۰۰ چرخه ی نوشتن/ پاک کردن کمترین حد تحمل را دارد، به علاوه ی اینکه میزان تراکم بالا یعنی ۳ بیت در هر سلول منجر به کاهش قیمت آن در مقایسه با MLC شده است.

TLC ها برای مصرف کنندگان محصولات پایین تر که نیاز به نوشتن، بازنویسی و پاک کردن زیاد ندارند، مناسب است.

نکاتی در خرید SSD، که تا به حال کسی به شما نگفته است!!!

درایوهای SSD خیلی زیاد هستند اما در انتخاب یک SSD خوب نکاتی را باید رعایت کرد که غالباً خود سازندگان تمایلی به ذکر آن‌ها ندارند. در مقاله راهنمای خرید حافظه SSD به 5 توصیه مهم در خرید SSD پرسرعت و بادوام اشاره می‌کنیم.

1- بنچمارک‌ها قابل اعتماد نیستند

اگر SSD ها را بر اساس بنچمارک و سرعت اسمی مقایسه کنید، آن‌ها را بسیار متفاوت خواهید یافت و ممکن است یک درایو چندین برابر دیگری سریعتر به نظر برسد و مجذوب آن شوید. هرچند بنچمارک‌ها بی ارزش نیستند، اما واقعیت این است که قابل اعتماد هم نیستند و اختلاف کارایی در عمل می تواند بسیار کمتر و حتی نامحسوس باشد.

بنچمارک‌ها معمولاً حداکثر یا میانگین کارایی لحظه‌ای (Peak) را نمایش می‌دهند که نمی‌تواند بازتاب دهنده کارایی واقعی باشد. سازندگان نیز تکنیک هایی را پیاده سازی می‌کنند که در استفاده کوتاه مدت و موقع نوشتن یا خواندن در حجم پایین، نتایج غیر واقعی ارائه می‌کند. در بسیاری از SSD ها از تکنیک هایی چون SLC Caching استفاده شده است که نوشتن و خواندن در حجم پایین با کارایی بالاتری انجام می‌شود و همین امر به کسب نتایج غیر واقعی می انجامد.

برای نمونه ممکن است در نوشتن یا خواندن یک فایل ۵۰۰ مگابایتی، به دلیل استفاده از قسمت SLC عملکرد بسیار خوبی را شاهد باشید اما در نوشتن یک فایل بزرگ تر کارایی بسیار پایین تر باشد؛ بنابراین اگر بنچمارک‌های یک SSD خیره کننده بود اما در عمل ضعیف ظاهر شد، هیچ تعجب نکنید.

2- بزرگ نمایی درباره عملکرد خواندن و نوشتن تصادفی

سازندگان درباره تأثیر ویژگی‌هایی چون تعداد دستور العمل‌های خواندن و نوشتن قابل اجرا در هر ثانیه (IOPS) یا همان عملکرد تصادفی، زیاده روی می‌کنند و تأثیر آن در استفاده واقعی اغلب مواقع نامحسوس است. با اینکه هرچه مقدار IOPS بالاتر باشد بهتر است و منکر این موضوع نیستیم، اما در عمل محسوس نیست، چراکه از یک حد به بعد برای اغلب کاربران بی استفاده است.

در حقیقت تنها زمانی IOPS بالا مفید واقع می‌شود که از SSD برای کارهای بسیار پیچیده و سنگین نظیر نگه داری دیتابیس (پایگاه داده) یا اجرای برنامه‌های با حجم نوشتن و خواندن بالا (و نه برنامه‌های معمولی) متعدد به صورت هم زمان استفاده شود، بنابراین خیلی به عملکرد تصادفی حساسیت نشان ندهید و همان عملکرد ترتیبی اهمیت بیشتری دارد.

3- SSD های نوع TLC NAND ترسناک نیستند

هرچند کارایی و دوام SSD های نوع MLC NAND بهتر و بیشتر است، اما نوع TLC نیز بد نیستند. مزیت بزرگ نوع TLC قیمت پایین تر است.

به دلیل تبلیغات و فقدان شناخت فنی در مورد SSD های نوع TLC، نگرانی‌هایی چون «دوام بسیار پایین» مطرح می‌شود اما در حقیقت چنین نیست و آن‌ها نیز به اندازه کافی دوام می آورند. اغلب SSD های نوع TLC امروزی برای حدود ۷۰,۰۰۰ گیگابایت نوشتن دوام می آورند که با در نظر گرفتن قیمت پایین آن‌ها، کاملاً مطلوب است.

با این حال اگر قصد خرید  SSD نوع TLCC را دارید، پیشنهاد می‌شود محصولات جدید و بروز که به کنترلر مخصوص تراشه‌های حافظه TLC NAND مجهز هستند، تهیه کنید و سراغ مدل های مربوط به ۲ یا ۳ سال قبل نروید.

4- SSD های ۱۲۰ یا ۱۲۸ گیگابایتی بهترین نیستند

سازندگان SSD روز به روز تلاش می‌کنند ظرفیت تراشه‌های NAND را افزایش دهند تا در نتیجه آن برای ساخت SSD ها به تعداد کمتری تراشه حافظه نیاز باشد. استفاده از تعداد کمتری تراشه حافظه به کاهش هزینه تمام شده کمک می‌کند و به نفع هر دوی سازنده و مصرف کننده است اما معایب خود را دارد.

کاهش تعداد تراشه‌های حافظه (استفاده از تراشه‌های پرظرفیت) به کاهش تعداد کانال‌های ارتباطی کنترلر با تراشه های حافظه می‌انجامد و کنترلر از طریق رابط کم عرض تر با تراشه‌ها در ارتباط است که به کارایی ضعیف تر می انجامد. یکی دیگر از معایب استفاده از تراشه های چگالی تر، طول عمر کمتر است، زیرا از هر تراشه بیشتر استفاده می‌شود و زودتر به مرگ خود نزدیک می‌شود.

5- SSD های فاقد حافظه رم (DRAM Less) گزینه خوبی نیستند

یکی از اجزای اصلی درایوهای SSD که در هزینه تمام شده آن‌ها نقش قابل توجهی دارد، حافظه رم (RAM) است. در بسیاری از محصولات ارزان قیمت خبری از تعبیه حافظه رم مجزا نیست و از تکنیک‌های جایگزین نظیر SLC Caching استفاده می‌شود. عدم تعبیه حافظه رم به تنزل کارایی کلی SSD می انجامد و در مقایسه با SSD های مجهز به حافظه رم، بسیار ضعیف عمل می‌کنند.

بهترین برند حافظه SSD

زمانی که پای بهترین برند حافظه SSD در میان باشد، سامسونگ، برندی بی‌رقیب است که بالاترین سرعت، طول عمر و کارایی را ارائه می‌کند. با این حال قیمت حافظه SSD سامسونگ، نسبت به سایر برندها بیشتر است اما فراموش نکنید که قیمت بالا، تنها بهایی معقول است که برای داشتن ویژگی‌هایی مانند سرعت و کارایی بالا، باید بپردازید.

در نقطه‌ی مقابل برند Lexar، اقتصادی‌ترین حافظه‌های SSD را راهی بازار می‌کند. درواقع رابطه‌ی قیمت و سرعت و کارایی حافظه‌های این برند، یک رابطه‌ی جذاب و طلایی است. ضمناً باید اشاره کنیم که ارزان قیمت‌ترین حافظه‌های اس اس دی ۲.۵ اینچی SATA موجود در بازار، متعلق به برند Lexar هستند.