نکات مهم در خرید CPU و آشنایی با 2 برند مهم پردازنده

امروزه کامپیوترها و لپ‌تاپ ها نقش مهمی در زندگی روزمره ما ایفا می کنند. همه ما فارغ از اینکه شغل یا تحصیلات‌مان چیست، روزانه مدت زمانی را صرف کار کردن با لپ‌تاپ و کامپیوتر می کنیم. اینجاست که آشنایی با قطعات سیستم و توجه به نکات مهم در خرید CPU، به عنوان قلب تپنده سیستم، اهمیت خود را نشان می دهد. با توجه به نیاز کاربری‌تان، یک راهنمای خرید cpu به شما در انتخاب بهترین نوع پردازنده کمک شایانی خواهد کرد. در ادامه با بررسی ویژگی های مهم سی‌پی‌یو  با ما همراه باشید.

سی‌پی‌یو بعنوان هسته مرکزی پردازش داده‌ها در سیستم های کامپیوتری، تاثیر به‌سزایی در روند استفاده ما از کامپیوتر دارد. بنابراین باید با مشخصات مهم یک سی‌پی‌یو آشنا باشیم تا در هنگام خرید بتوانیم بهترین را انتخاب کنیم. پس از مطالعه مقاله نکات مهم در خرید cpu شما توانایی انتخاب پردازنده ای که متناسب با کاربری و نیازتان است را بدست خواهید آورد. در ابتدا، شنیدن فایل صوتی زیر برای پیدا کردن یک دید کلی از آنچه قرار است در ادامه بخوانید خالی از لطف نخواهد بود.

سی‌پی‌یو چیست؟

CPU که مخفف عبارت Central Processing Unit است به معنای بخش پردازش مرکزی می‌باشد. سی‌پی‌یو از دو بخش اصلی تشکیل شده است:

• ALU (Arithmetic and Logical Unit)
  بخش محاسبات و منطق، که با استفاد ه از مدارهای منطقی وظیفه انجام محاسبات ریاضی و منطقی را بر عهده دارد.

• CU (Control Unit)
  این بخش از پردازنده وظیفه فرمان دادن به سایر بخش ها را جهت انجام دستورات بر عهده دارد. واحد کنترل اولین واحد از پردازنده است که دستور پردازش را دریافت می‌کند.

برندهای سی‌پی‌یو

می‌‌خواهید برای خرید پردازنده سیستم‌تان تصمیم گیری کنید؟ باید بدانید که اولین مرحله و پیش نیاز مراحل بعدی، انتخاب یک برند از برندهای سی‌پی‌یو است؛ Intel یا AMD. و این اولین نکته از نکات مهم در خرید cpu است.

برند Intel و AMD دو شرکت سازنده سی‌پی‌یو هستند که ید طولایی در این زمینه دارند و رقابت تنگاتنگ آن‌ها باعث شده تا روز به روز شاهد یک تکنولوژی جدید و تولید پردازنده های بهتر باشیم. رقابت بین این دو سازنده آن‌قدر نزدیک است که نمی‌توان یکی را به دیگری ترجیح داد و کیفیت پردازنده های آن‌ها بسیار نزدیک به هم است. گرچه انتخاب یکی از برندهای سی‌پی‌یو تا حدودی سلیقه ای است اما شما با مقایسه سی‌پی‌یو اینتل و AMD با یکدیگر می‌توانید به بهترین انتخاب برسید.

نام گذاری و پسوند پردازنده های Intel

بخش جذاب در مقاله نکات مهم در خرید CPU، آشنایی با نحوه نام گذاری پردازنده هاست. حتما تاکنون با نام سی‌پی‌یو های مختلف مواجه شده اید و مشاهده کرده اید که نام هر مدل سی‌پی‌یو، شامل یک سری حروف و اعداد است. این حروف و اعداد بیانگر مدل سی‌پی‌یو، نسل سی‌پی‌یو و تعداد هسته های آن است. آشنایی با نام گذاری و پسوند پردازنده های intel تصمیم گیری برای انتخاب یک مدل خاص را برایتان راحت تر خواهد کرد.

نام گذاری سری های پردازنده های اینتل به این صورت است:

• Pentium و Celeron:
  این پردازنده ها جزو پردازنده های پایین رده اینتل بوده و برای کاربری خانگی و اداری مناسب هستند.

• Core:
  این پردازنده ها جزو پردازنده های میان رده اینتل هستند که بسته به مدل، برای کاربری خانگی، گیمینگ و ورک استیشن تولید شده اند.

• Xenon:
  این سری از پردازنده ها جزو پردازنده های بالا رده اینتل محسوب می‌شوند که علاوه بر قیمت بالا، برای کاربری‌های خاص تولید شده‌اند.

حتما با مدل های سری Core i اینتل آشنایی دارید. حرف و اعدادی که بعد از مدل سی‌پی‌یوهای اینتل (مثلا Core i3) نوشته شده، نشان دهنده اطلاعات مربوط به آن پردازنده است. بطور مثال در سی پی یو Core i3 9100 عدد 9 نشان دهنده نسل سی‌پی‌یو است. در حال حاضر نسل چهاردهم پردازنده های اینتل، جدیدترین نسل هستند.

پس از این اعداد در نام پردازنده های اینتل، حروفی نوشته می‌شوند که نشان دهنده اطلاعات دیگری از این پردازنده ها هستند. بطور مثال در پردازنده Core i3 1115G4 عدد، Core i3 سری این پردازنده است، عدد 11 یعنی این پردازنده از نسل یازدهم پردازنده های اینتل است و G4 به ما می‌گوید که این پردازنده دارای پردازنده گرافیکی می‌باشد.

مشخصات انواع سی‌پی‌یو

هر سی‌پی‌یو دارای مشخصاتی از جمله نام شرکت سازنده، مدل، سری و دیگر ویژگی ها است. با دقت در مقاله نکات مهم در خرید cpu خواهید دید که این یک راهنمای خرید cpu کامل است که در کنار آشنا کردن شما با دو شرکت بزرگ تولید کننده سی‌پی‌یو و مدل ها و سری های آن‌ها، به توضیح دیگر مشخصات سی‌پی‌یو خواهد پرداخت.

پسوند پردازنده های اینتل

دومین نکته از سری نکات مهم در خرید سی‌پی‌یو، توجه به پسوند پردازنده است. ابتدا با پسوند پردازنده های اینتل آشنا شوید :

• HK:
  پردازنده هایی با این پسوند دارای بالاترین توان اورکلاک پذیری هستند و از پردازنده های رده بالای اینتل به شمار می‌آیند.

• H:
  حرف H مخفف کلمه High است و نشان از توان پردازشی بالای این پردازنده ها دارد.

• HQ:
  این حروف نشان دهنده توان پردازشی بالا و چهار هسته ای بودن سی‌پی‌یو است.

• K:
  پردازنده های با پسوند K برای کامپیوترهای دسکتاپ طراحی شده‌اند و اورکلاک پذیری مناسبی دارند.

• U:
  مخفف عبارت Ultra low voltage بوده و از آنجایی که این پردازنده ها مصرف انرژی کمتری دارند بیشتر در لپ‌تاپ بکار می‌روند، اما توان پردازشی پایینی دارند.

• G1-G7:
  پردازنده های با پسوند G1 تا G7 پردازنده هایی هستند که از پردازنده گرافیکی بهره می‌برند. هرچقدر عدد بعد از G بیشتر باشد نشان از توان گرافیکی بیشتر این پردازنده ها دارد.

• T:
  این پردازنده ها در مصرف انرژی بهینه شده‌اند.

• F:
  این پردازنده ها در دسته ارزان قیمت سی‌پی‌یوهای اینتل قرار می‌گیرند و پردازشگر گرافیکی ندارند ونیازمند به یک کارت گرافیک مجزا هستند.

نام گذاری و پسوند پردازنده های AMD

نام گذاری و پسوند پردازنده های AMD نیز، دارای پروتکل خاص خود بوده تا کاربرها بتوانند از روی نام آنها با برخی از مشخصات مهم سی‌پی‌یو آشنا شوند.

سری پردازندهای AMD به سه صورت است:

• Athlon:
  پردازنده های مناسب کاربری خانگی و اداری هستند.

• Ryzen:
  این سی پی یو ها برای کاربری گیمینگ طراحی شده‌اند.

• Threadripper:
  این پردازنده ها مختص ورک استیشن، سرور حرفه ای و رندرینگ هستند.

برای توضیح بیشتر نام گذاری پردازنده های AMD به سراغ یک مثال می‌رویم. بطور مثال در پردازنده Ryzen 7 5800H، عدد 7 نشان دهنده خانواده پردازنده، عدد 5 نشان دهنده نسل پردازنده، عدد 8 نشان دهنده سطح عملکرد پردازنده، عدد 00 نشان دهنده SKU و شماره مدل، و حرف H پسوند پردازنده است که به ما می‌گوید این پردازنده سرعت کلاک بالایی دارد و گرمای پایینی تولید می کند.

اعداد نشان دهنده سطح عملکرد پردازنده شامل اعداد 4،5،6 به معنای سطح عملکرد بالا و اعداد 7،8 نشان دهنده سطح عملکرد حرفه ای هستند.

حال که با سری و نام گذاری پردازنده های AMD آشنا شدیم به سراغ بررسی پسوند ها می‌رویم:

• G:
  نشان می‌دهد که این پردازنده از پردازنده گرافیکی AMD Radeon RX Vega بهره می‌برد.

• X:
  نشان دهنده عبارت Extended Frequency Range می‌باشد و بدین معناست که پردازنده می‌تواند در عملیات پردازشی سنگین، محدوده فرکانسی را افزایش دهد.

• U:
  این پردازنده ها که معمولا در لپ‌تاپ ها بکار می‌روند، دارای مصرف بهینه هستند و گرمای کمتری تولید می‌کنند، اما سرعت کلاک پایینی دارند.

• H:
  این پردازنده ها هم در لپ‌تاپ ها مورد استفاده قرار می‌گیرند اما در مقایسه با مدل های U قدرت پردازشی بیشتری دارند.

• T:
  حرف T بیانگر واژه Turbo است که نشان می‌دهد این پردازنده ها سرعت کلاک بسیار بالایی دارند.

سایر ویژگی های مهم سی‌پی‌یو

تا به اینجا با تعریف سی‌پی‌یو و دو برند تولید کننده این مهمترین بخش هر سیستم کامپیوتری آشنا شدید. حالا با مقایسه سی‌پی‌یو اینتل و AMD و در نهایت انتخاب یک برند، کارتان آسان تر شده است. در ادامه مقاله نکات مهم در خرید CPU، به ذکر دیگر خصوصیات و نکاتی که در خرید پردازنده باید به آن توجه کنید خواهیم پرداخت.

توجه به هسته پردازنده، یکی از نکات مهم در خرید CPU

توجه به تعداد هسته های سی‌پی‌یو یکی دیگر از نکات مهم در خرید CPU و شاید مهمترین نکته باشد؛ اما اصلا هسته چیست؟ هسته های سی‌پی‌یو، پردازنده های مستقل و کوچکتری هستند که در سی‌پی‌یو وجود دارند و کار آنها در کنار هم، پردازش اطلاعات است. بنابراین هرچه تعداد هسته های سی‌پی‌یو بیشتر باشد، پردازنده عملکرد بهتری خواهد داشت.

پردازنده های 2 هسته ای برای کارهای روزمره مانند تماشای فیلم و وب گردی، پردازنده های 4 هسته ای برای اجرای بازی ها و برنامه هایی که نیازی به پردازشگر قوی ندارند و بالاخره پردازنده های 8 هسته ای  برای کاربری گیمینگ و کارهای گرافیکی در سطح حرفه‌ای مناسب هستند.

تعداد رشته های پردازشی سی پی یو (Threads)

به دستوراتی که یک هسته از پردازنده می‌تواند در زمان واحد انجام دهد، رشته یا Thread می‌گویند. بطور مثال اگر یک پردازنده 4 هسته داشته باشد و هر هسته بتواند 1 دستور را در زمان واحد پردازش کند، به این معناست که این پردازنده 4 هسته و 4 رشته دارد؛ اما اگر پردازنده ای دارای 4 هسته باشد و هر هسته بتواند 2 دستور یا تسک را در زمان واحد پردازش کند، یعنی این پردازنده 4 هسته و 8 رشته دارد.

چند رشته بودن پردازنده های اینتل را با اصطلاح Hyper Threading و چند رشته بودن پردازنده های AMD را با اصطلاح Simultaneous Multithreading بیان می‌کنیم.

نوع سوکت و اتصال سی‌پی‌یو

یکی دیگر از نکات مهم در خرید CPU توجه به نوع سوکت سی‌پی‌یو است. در ساخت پردازنده ها از سوکت های مختلفی استفاده می‌شود؛ از طرفی مادربردها هم دارای سوکت های خاص خود هستند، پس نمی‌توانیم هر پردازنده ای را بر روی هر مادربردی نصب کنیم. برای مثال ما نمی‌توانیم یک پردازنده اینتل را بر روی مادربردی که برای پردازنده AMD طراحی شده است، نصب کنیم.

نکته: اتصالات پردازنده هیچ تاثیری بر روی عملکرد آن نخواهد داشت و فقط سازگاری با مادربرد را مشخص می‌کند.

انواع سوکت های سی‌پی‌یو به شرح زیر است:

• LGA/PGA
  PGA و LGA رایج‌ترین نوع سوکت های سی‌پی‌یو هستند که نقطه مقابل یکدیگرند. بر روی سطح سوکت LGA، پین هایی وجود دارد که باید به قسمت زیرین یا حفره های سی‌پی‌یو وارد شوند تا سی‌پی‌یو بر روی مادربرد نصب گردد.

در PGA این روند کاملا برعکس است، یعنی بر روی سطح سوکت PGA، حفره هایی وجود دارد که پین های زیرین سی‌پی‌یو در داخل آن‌ها قرار می‌گیرند.

سوکت PGA

سوکت LGA

• AM4/AM5
  شرکت AMD در طول سال‌ها با طراحی های مبتنی بر PGA، از سوکت های AM2 تا AM4 استفاده کرده است‌، اما در سوکت AM5 از طراحی مبتنی بر LGA بهره گرفته است. پردازنده های با سوکت AM4 از حافظه های DDR4 و پردازنده های با سوکت AM5 از حافظه های DDR5 پشتیبانی می‌کنند.

سوکت AM4

• sTRX4
  پردازنده های AMD در نسل سوم به بعد از سری Threadripper، از مادربردهای با سوکت sTRX4 پشتیبانی می‌کند که دارای پهنای باند بالاتری هستند.

لیتوگرافی سی‌پی‌یو چیست؟

یکی دیگر از ویژگی های مهم سی‌پی‌یو لیتوگرافی سی‌پی‌یو است. لیتوگرافی که در مفهوم غیرتخصصی به معنای سنگ نگاری می‌باشد، به فناوری ساخت قطعات سی‌پی‌یو اشاره می‌کند. در واقع لیتوگرافی مشخص کننده نحوه چینش و تراکم قطعات سی‌پی‌یو است. این تراکم و چینش باعث می‌شود جای بیشتری برای هسته ها و ترانزیستورهای سی‌پی‌یو فراهم شود؛ از این رو سازنده ها همیشه به دنبال ارائه فناوری جدیدتر در لیتوگرافی سی‌پی‌یو هستند.

کلاک و اورکلاک در سی‌پی‌یو چیست؟

یکی دیگر از نکات مهم در خرید CPU، یافتن پاسخ برای این سوال است که آیا میخواهید پردازنده تان قابلیت اورکلاک داشته باشد؟ کلاک یا فرکانس، که با واحد گیگاهرتز اندازه گیری می‌شود، نشان دهنده تعداد دستوراتی است که پردازنده می‌تواند در یک بازه زمانی مشخص انجام دهد. در واقع می‌توانیم بگوییم که کلاک یا فرکانس نمایانگر سرعت پردازنده است و طبیعتا هرچه پردازنده دارای فرکانس بیشتری باشد، از سرعت بالاتری بهره‌مند است.

سازندگان پردازنده های لپ‌تاپ و کامپیوتر، سرعت سی‌پی‌یو را در دو حالت عادی و حداکثر عملکرد بیان می‌کنند. برای رسیدن به بالاترین میزان فرکانس، سی‌پی‌یو باید از طریق تنظیمات دستی در حالت اورکلاک قرار بگیرد، اما باید در نظر داشته باشیم که اورکلاک کردن پردازنده به معنای مصرف انرژی و تولید گرمای بیشتر است.

همه پردازنده های AMD قابلیت اورکلاک را دارند و برای مقابله با مشکل گرم شدن آن‌ها سیستم خنک کنندگی بهتری پیش بینی شده است. در پردازنده های اینتل، فقط آنهایی که دارای پسوند K هستند قابلیت اورکلاک را دارند؛ هرچند که فرکانس پایه پردازنده های اینتل از پردازنده های AMD بیشتر است.

حافظه کش (Cache) در سی‌پی‌یو چیست؟

کَش نوعی ماژول حافظه پرسرعت است که وظیفه اجرای دستورات در حال پردازش را بر عهده دارد؛ بنابراین هرچه کش سی‌پی‌یو بیشتر باشد بدین معناست که حافظه بیشتری برای اجرای دستورات در حال پردازش وجود دارد و می‌تواند دستورات بیشتری را اجرا کند.

کش ها در سه سطح یا لایه L2 , L1 و L3 سنجیده می‌شوند. سرعت و حجم هر لایه باهم رابطه عکس دارند، بدین ترتیب که L3 بیشترین حجم حافظه را دارد اما از کمترین سرعت برخوردار است در حالیکه L1 کمترین حجم و بیشترین سرعت را دارد.

TDP یا توان حرارتی در سی‌پی‌یو چیست؟

TDP یا Thermal Design Power مقدار گرمایی است که باید از پردازنده خارج شود تا سرعت کلاک پایه را ارائه کند. به زبان ساده تر وقتی پردازنده در حال پردازش است تا به کلاک پایه برسد، مقداری انرژی مصرف و مقداری گرما تولید می‌کند؛ به این مقدار گرمای تولید شده TDP می‌گویند. پس اگر یک پردازنده با قدرت اورکلاک و پردازش بالا انتخاب می‌کنید، حتما باید از خنک کننده مناسب آن سی‌پی‌یو استفاده کنید؛ چرا که اگر این گرمای تولید شده توسط خنک کننده مهار نشود باعث فرسایش پردازنده خواهد شد.

IGP یا پردازنده گرافیک مجتمع در سی‌پی‌یو چیست؟

IGP یا Integrated Graphic Processor یک پردازنده گرافیکی است که در قالب cpu قرار می‌گیرد. امروز مدل های گوناگونی از پردازنده ها به همراه پردازنده گرافیک مجتمع عرضه می‌شوند. این پردازنده ها قادر هستند بدون کارت گرافیک مجزا کار کنند؛ البته اگر یک گیمر یا طراح حرفه ای هستید پردازنده ای با گرافیک مجتمع بدون کارت گرافیک پاسخگوی نیاز شما نخواهد بود.

سخن پایانی

در مقاله نکات مهم در خرید CPU، به معرفی سازندگان پردازنده ها، نام گذاری و سری های مختلف و بیان ویژگی های مهم سی‌پی‌یو پرداختیم. اکنون شما قادر هستید تا با در نظر گرفتن بودجه و کاربری خود، یک پردازنده خوب را خریداری کنید. اگر برای کارهای خانگی، اداری و روزمره از کامپیوتر یا لپ تاپ استفاده می‌کنید نیازی به هزینه زیاد برای خرید یک سی‌پی‌یو ندارید؛ اما اگر یک گرافیست یا گیمر حرفه ای هستید باید حتما پردازنده هایی با تعداد هسته و رشته بالا، و سرعت کلاک و اورکلاک مناسب خریداری کنید.

گرچه راهکارهایی برای کاهش دمای سی‌پی‌یو وجود دارد، اما در نهایت اگر قصد خرید پردازنده ای با سرعت کلاک بالا را دارید حتما با در نظر گرفتن توان حرارتی پردازنده، یک خنک کننده مناسب را برای پردازنده در نظر بگیرید تا از فرسودگی زودهنگام سی‌پی‌یو جلوگیری کنید. اکنون با کنار هم قرار دادن تمام نکات مهم در خرید CPU که در این مقاله ذکر شد، به راحتی به مناسب ترین انتخاب خواهید رسید.